Viêm tuyến tiền liệt: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán và điều trị

Viêm tuyến tiền liệt là trình trạng viêm ở tuyến tiền liệt ở nam khoa. Nguyên nhân xuất phát từ:

• Vi khuẩn
• Di chứng phẫu thuật
• Không do vi khuẩn
• Thói quen sinh hoạt

Nam giới sẽ dễ nhận thấy biểu hiện của bệnh bằng các biểu hiện dễ nhận thấy như sốt, tiểu buốt, đau vùng bẹn

Viêm tuyến tiền liệt là gì?

Viêm tuyến tiền liệt là thuật ngữ y khoa chỉ tình trạng sưng viêm của tuyến tiền liệt của nam giới có nhiễm khuẩn hoặc virus gây nên. Tuyến tiền liệt có vai trò sản xuất tinh dục và hỗ trợ phóng tinh, thuộc hệ tiết niệu – sinh dục. Nam giới mắc bệnh này thường gặp phải nhiều khó khăn trong cuộc sống và sinh hoạt hằng ngày

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), viêm tuyến tiền liệt ảnh hưởng đến khoảng 8-12% nam giới. Điều này có nghĩa là cứ khoảng 10 người đàn ông thì có 1 người gặp phải vấn đề này. Ở Việt Nam, tại các bệnh viện tuyến Trung ương (Hà Nội, TP.HCM), bệnh lý này luôn nằm trong top 5 bệnh lý tiết niệu – nam khoa được chẩn đoán và điều trị nhiều nhất.

Nguyên nhân gây bệnh viêm tuyến tiền liệt

Viêm tuyến tiền liệt có thể đến từ 4 nguyên nhân chính sau đây

• Vi khuẩn: Đường tiết niệu và đường tiêu hóa là nơi có nhiều vi khuẩn, chúng có thể lây lan từ các bộ phân lân cận khác và gây nhiễm trùng tuyến tiền liệt. Thường gặp là vi khuẩn Escherichia coli (E.coli), Klebsiella,…
• Di chứng phẫu thuật: Một số phẫu thuật để lại di chứng nhiễm trùng hoặc các can thiệp y tế không đảm bảo có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập
• Không do vi khuẩn: Nguyên nhân có thể chưa được xác định rõ, có liện quan đến căng cơ vùng chậu hoặc rối loạn chức năng miễn dịch
• Thói quen sinh hoạt: Người làm việc trong môi trường văn phòng, tài xế phải ngồi lâu gây tắc nghẽn tuần hoàn vùng chậu

Dấu hiệu viêm tuyến tiền liệt

Dấu hiệu viêm tuyến tiền liệt ở giai đoạn đầu thường có 3 triệu chứng đột ngột và thể hiện rõ ràng

• Sốt cao, toàn thân ớn lạnh, mệt mỏi ở cơ thể, đôi khi buồn nôn, toàn thân đau nhức
• Đường tiết niệu có vấn đề như tiểu khó, tiểu buốt, đường nước tiểu yếu và xuất hiện máu
• Đau vùng bẹn, tầng sinh môn kéo dài nhiều tháng. Người bệnh có cảm giác khó tiểu, tiểu lắt nhắt, đồng thời cơ thể bị căng thẳng và mệt mỏi kéo dài

Các loại viêm tuyến tiền liệt

Theo Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), viêm tuyến tiền liệt được chia theo 4 loại chính sau:

• Viêm tuyến tiền liệt cấp tính: Vi khuẩn xâm nhập vào tuyến tiền liệt khiến bệnh khởi phát với biểu hiện sốt cao, tiểu buốt và những biểu dễ nhận thấy. Nếu không kịp điều trị, bệnh có thể nặng hơn và khó điều trị:
• Viêm tuyến tiền liệt mãn tính do vi khuẩn: Mức độ này là tình trạng viêm nhiễm kéo dài, tái phát nhiều lần, âm ỉ. Bệnh nhân muốn điều trị thường khó dứt điểm vì vi khuẩn vẫn có mặt trong nước tiểu hoặc tuyến tiền liệt
• Viêm tuyến tiền liệt mãn tính không do vi khuẩn: Các xét nghiệm đôi khi không tìm thấy vi khuẩn nhưng lại có biểu hiện đau kéo dài ở vùng chậu. Loại viêm này thường gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng sống và sinh lý người bệnh.
• Viêm tuyến tiền liệt không triệu chứng: Nam giới sẽ không phát hiện ra biểu hiện của bệnh và chỉ được nhận thấy qua xét nghiệm. Dù không gây khó chịu nhưng tình trạng viêm vẫn tồn tại và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản

Viêm tuyến tiền liệt chẩn đoán như thế nào?

Thăm khám tuyến tiền liệt thường dựa trên việc thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm hỗ trợ. Cụ thể thường gồm 4 xét nghiệm và chẩn đoán:

• Khai thác tiền sử bệnh: Người bệnh sẽ được hỏi thông tin về những cuộc phẫu thuật đã thực hiện, thời gian phát hiện bệnh và những biểu hiện bất thường gần đây
• Xét nghiệm nước tiểu và xét nghiệm mẫu tuyến tiền liệt: Mẫu nước tiểu sẽ được thu để tìm liệu vi khuẩn có xuất hiện hay không và đó là loại vi khuẩn nào. Đôi khi xét nghiệm này không được sử dụng dành cho viêm tuyến tiền liệt cấp tính vì vi khuẩn có thể lây lan vào máu
• Xét nghiệm máu: Mẫu máu sẽ cho thấy được các dấu hiệu nhiễm trùng và các dấu hiệu của tuyến tiền liệt khác.
• Siêu âm qua trực tràng (TRUS): Biện pháp này thường dùng để đánh giá kích thước  tuyến tiền liệt và phát hiện các ổ áp xe nếu có. Đôi khi, MRI hoặc CT có thể được yêu cầu để đưa ra chẩn đoán chính xác hơn

Cách điều trị viêm tuyến tiền liệt

Hiện nay có 3 cách chính điều trị viêm tuyến tiền liệt tương ứng với 3 mức độ của bệnh:

Điều trị theo dõi

Đối với bệnh nhân không có biểu hiện rõ ràng hay chịu những ảnh hưởng tiêu cực, biện pháp điều trị viêm tuyền liệt tuyến đơn giản nhất là tiếp tục theo dõi và thực hiện cải thiện lối sống. Thay đổi các thói quen xấu ảnh hưởng đến sức khỏe là phác đồ điều trị tốt nhất. Tuy nhiên nếu có bất kỳ bất thường nào cần được đến cơ sở y tế thăm khám sớm nhất.

Điều trị thuốc

Thuốc được bác sĩ chỉ định để điều trị nguyên nhân gây bệnh. Nếu nguyên nhân gây viêm tuyến tiền liệt thì sử dụng các loại thuốc kháng sinh. Điều trị bằng thuốc có thể kéo dài từ 4-6 tuần, đôi khi lâu hơn để loại bỏ hoàn toàn nguy cơ nhiễm trùng.

Nếu gặp triệu chứng đau buốt hay  khó khăn khi đi tiểu, thuốc chẹn alpha sẽ giúp bệnh nhân thư giãn cổ bàng quang và các sợi cơ nơi tuyến tiền liệt nối với bàng quang. Đây là loại thuốc giúp giãn mạch máu, giảm áp lực lên tuyến tiền liệt để giúp người bệnh giảm các triệu chứng đường tiết niệu.

Điều trị phẫu thuật

Ít gặp hơn là điều trị phẫu thuật. Chỉ có những trường hợp như áp xe ở tuyến tiền liệt, phẫu thuật là cần thiết để lưu dẫn mủ. Trường hợp cần cắt bỏ một phần tuyến tiền liệt sẽ được thực hiện qua nội soi để loại bỏ các mô viêm nhiễm và giải phóng đường tiết niệu.

Biện pháp phòng ngừa viêm tuyến tiền liệt

Để giảm khả năng mắc viêm tuyến tiền liệt, bạn cần quan tâm đến 2 yếu tố sau

Thói quen sinh hoạt

Biện pháp phòng ngừa viêm tuyến tiền liệt tốt nhất là cần tạo và duy trì 5 các thói quen sau

• Uống đủ nước: Uống đủ 2 lít nước hằng ngày để cơ thể tăng cường bài tiết, đào thải các chất độc ra khỏi cơ thế
• Duy trì cân nặng: Giữ cân nặng ở mức ổn định vì béo phì là một trong những nguyên do gây viêm tuyến tiền liệt
• Tránh ngồi lâu: Hạn chế ngồi lâu trong một thời gian dài đặc biệt là dưới bề mặt cứng, nên ưu tiên sử dụng loại ghế có đệm ngồi mềm, thoải mái
• Không nhịn tiểu: Nhịn tiểu khiến vi khuẩn tích tụ trong bàng quan khiến
• Quan hệ tình dục an toàn: Quan hệ tình dục với nhiều bạn tình tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm, gián tiếp gây nên viêm tuyến tiền liệt

Chế độ ăn uống

Để hạn chế nguy cơ mắc viêm tuyến tiền liệt, hãy ưu tiên sử dụng các thực phẩm sạch, tăng cường bổ sung các thực phẩm có lợi từ trái cây, rau xanh, các loạt hạt, cá giàu Omega-3. Tiêu thụ các loại thực phẩm giàu oxi hóa, kẽm, selen,… để bảo vệ tuyến tiền liệt

Không nên ăn các đồ ăn cay nóng, chứa nhiều muối vì làm nghiêm trọng hơn trình trạng viêm nhiễm. Ngoài ra, các loại rượu bia, thuốc lá hay các chất kích thích có hại khác đều gây nên ảnh hưởng xấu tới tuyến tiền liệt nên cần tránh

Một số câu hỏi thường gặp về viêm tuyến tiền liệt

Viêm tuyến tiền liệt có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Một số thắc mắc thường gặp được giải đáp dưới đây.

Viêm tuyến tiền liệt có gây vô sinh không?

Viêm tuyến tiền liệt có gây ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng và gây khó khăn trong việc thụ thai tự nhiên. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp hỗ trợ sinh sản để tăng cơ hội có con.

Bị viêm tuyến tiền liệt có nên làm IUI không?

Bị viêm tuyến tiền liệt có nên làm IUI không phụ thuộc vào mức độ viêm và chất lượng tinh dịch. Nếu sau điều trị, tinh trùng vẫn chưa đạt tiêu chuẩn, bơm tinh trùng vào buồng tử cung có thể được xem như lựa chọn hỗ trợ sinh sản thích hợp. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ đánh giá thêm về khả năng thành công trước khi chỉ định.

Viêm tuyến tiền liệt ảnh hưởng thế nào đến kết quả IVF?

Trường hợp viêm tuyến tiền liệt mạn tính trực tiếp làm giảm chất lượng tinh trùng, ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh trong ống nghiệm. Do đó, nam giới cần điều trị triệt để viêm tuyến tiền liệt trước khi tiến hành IVF để nâng cao tỷ lệ thành công.